با اين كه هنوز بسياري از كارشناسان درباره بي طرفي محتويات وب، حفظ حريم خصوصي و نيز ساختار اينترنت اختلاف نظر دارند، اما در مقابل نوعي اتفاق نظر در مورد آينده اينترنت در ده سال آينده وجود دارد.

به مناسبت بيست و پنجمين سالگرد تولد وب، موسسه پژوهشي پيو (Pew Research Center) با همكاري دانشگاه الون (ElonUniversity) يك نظرسنجي بسيار گسترده انجام داد و نظر بيش از ۱۵۰۰ نفر از كارشناسان خبره در حوزه اينترنت و دنياي ديجيتال را در مورد آينده وب جويا شد.

نتايج به دست آمده از اين نظر سنجي جالب بود. بيشتر اين كارشناسان بر اين باورند در ده سال آينده اينترنت كاركردي همچون برق در زندگي روزمره بشر مي يابد. در واقع اينترنت به بخشي جدايي ناپذير از زندگي بدل شده و حتي تصور زندگي بدون آن نيز دشوار خواهد شد.

اين كارشناسان در مورد تاثيرات اين تغييرات بر زندگي بشر با يكديگر اختلاف نظر دارند. اصلي ترين نگراني هاي پيش روي در گسترش استفاده از اينترنت را بايد امكان گسترش بداخلاقي در حوزه مجازي، زيرپاگذاشتن اصول انساني، اشاعه ناهنجاري ها و خشونت، نقض گسترده حريم خصوصي و نيز سرقت اطلاعات شخصي كاربران دانست. اما بهتر است سخن كوتاه كنيم و نگاهي اجمالي به ۱۵ پيش بيني ارائه شده از سوي اين كارشناسان در مورد آينده وب در ده سال آينده بيندازيم:

۱ ـ به اشتراك گذاري اطلاعات روي شبكه جهاني ساده تر شده و بسيار آسان تر و سريع تر از امروز مي توان اين كار را به انجام رساند. بهره گيري از ايميل، وبلاگ نويسي، شبكه هاي اجتماعي مختلف و نيز فضاي ابري از مهم ترين شيوه هاي به اشتراك گذاري اطلاعات بين كاربران معمولي است.

۲ ـ گسترش اينترنت سبب افزايش ارتباط موثر جهاني مي شود. اين امر به نوبه خود مي تواند به نزديكي هر چه بيشتر جوامع انساني و گسترش صلح و دوستي در جهان بينجامد. افزايش درك متقابل ناشي از ارتباط موثر نه تنها مي تواند جلوي بسياري از سوء تفاهمات و دشمني هاي بي منطق را بگيرد، بلكه مي تواند برخي مشكلات و دشمني هاي فعلي موجود را نيز حل كند.

۳ ـ اينترنت اشيا (Internet of things) و هوش مصنوعي آگاهي بيشتر بشر از دنياي اطراف و تاثير رفتارش بر دنيا را در پي دارد. «شبكه اشيا» امكان ارتباط بين دستگاه هاي مختلف را فراهم مي سازد. براي نمونه با به اشتراك گذاري خودكار اطلاعات از وسايل خانگي نظير يخچال مي توان از محتويات آن باخبر شد يا با تنظيم سيستم گرمايشي و سرمايشي خانه، بر ميزان بهره وري در مصرف انرژي افزود. هوش مصنوعي نيز كاربردهاي شگفت انگيزي خواهد داشت. براي نمونه خودروهاي بدون راننده يا سيستم هاي هوشمند تشخيص پزشكي را بايد از جمله اين كاربردهاي هوش مصنوعي دانست.

۴ ـ واقعيت افزوده هر چه بيشتر در دستگاه هاي پوشيدني نظير عينك گوگلي جاي مي گيرد. اين فناوري كاربردهاي بسيار گسترده اي در زندگي روزمره خواهند داشت. بهره گيري از واقعيت افزوده در خودروها مي تواند مانع تصادفات و تلفات جاده اي شود. بهره گيري از ابزارهايي نظير عينك گوگلي يا ساعت هاي هوشمند مي تواند نقش مهمي در پايش سلامت فرد و در نتيجه ارتقاي سلامت عمومي جامعه داشته باشد.

۵ ـ افزايش آگاهي اجتماعي از تحولات محلي و جهاني از ديگر تاثيرات اينترنت بر زندگي بشر خواهد بود. تحولات صورت گرفته در كشورهاي عربي كه در اصطلاح «بهار عربي» ناميده شده و به سقوط رژيم هاي وابسته و خودكامه را در اين كشورها انجاميده مي توان از جمله مهم ترين اثرات تبادل اطلاعات در شبكه جهاني دانست. به اين ترتيب مي توان پيش بيني كرد اينترنت بتواند زمينه آگاهي اقشار مختلف جامعه و در نتيجه گسترش مردمسالاري را هر چه بيشتر فراهم سازد.

۶ ـ گسترش اينترنت و شبكه هاي اجتماعي به معناي كمرنگ ترشدن مرزهاي جغرافيايي خواهد بود. در واقع اينترنت و به طور كلي روند جهاني سازي مفهوم سنتي دولت ـ ملت را با چالش هاي جديدي روبه رو مي سازد، زيرا افراد با علايق مشترك در سراسر دنيا به نوعي مي توانند نوعي ملت مجازي را تشكيل دهند.

۷ ـ در چند سال آينده به احتمال زياد اينترنت با تغييرات ساختاري زيادي روبه رو مي شود. ممكن است شبكه يكپارچه جهاني به چند شبكه مجزا ولي متصل به هم تبديل شود. نگراني از تسلط قدرت هاي جهاني و بويژه ايالات متحده بر شاهراه ها و زيرساخت هاي عمده اينترنت را بايد اصلي ترين دليل گسترش چند شبكه اينترنت به جاي يك شبكه واحد دانست.

۸ ـ اينترنت سبب شكل گيري تحولي بنيادين در آموزش و پرورش مي شود. گسترش مدارس و دانشگاه هاي مجازي و نيز ارائه دروس به صورت آنلاين نه تنها مي تواند فرصت هاي برابر را براي اقشار مختلف مردم به منظور ادامه تحصيل در سطوح مختلف (از ابتدايي گرفته تا دانشگاه) فراهم سازد، بلكه حتي هزينه هاي آموزش و پرورش را نيز به طور قابل توجهي كاهش مي دهد. امكان مشاركت گسترده تر در حوزه تهيه محتواي آموزشي و بحث و گفت وگوي بيشتر در اين خصوص نيز بر كيفيت سيستم هاي آموزشي مي افزايد.

۹ ـ شكل گيري قوانين و مقررات جديد به دليل گسترش اينترنت مي تواند موجب نارضايتي برخي افراد و گروه ها و حتي بروز خشونت شود.

۱۰ ـ امكان گسترش نقض حقوق انساني و زير پا گذاشتن اصول اخلاقي را مي توان يكي از پيامدهاي گسترش استفاده از اينترنت دانست. كلاهبرداري، ترويج خشونت، هرزه نگاري و همچنين توليد و پخش انواع ويروس، تروجان و بدافزار را بايد از مهم ترين پيامدهاي ناگوار گسترش اينترنت دانست.

۱۱ ـ دولت ها و سازمان هاي بزرگ براي مقابله با اين تهديدات، قوانين و مقررات جديدي را وضع خواهند كرد. با اين كه اين قوانين تا حدي مي تواند موفق باشد، اما همچنان راه هاي ميانبري براي عبور از آن وجود خواهد داشت. از آن مهم تر اين كه برخي دولت ها ممكن است از شرايط موجود سودجويي كرده و به بهانه تامين امنيت و حريم خصوصي در زندگي كاربران دخالت كنند. جاسوسي سازمان امنيت ملي آمريكا از ميليون ها شهروند اين كشور و نيز بسياري از كشورهاي دنيا را بايد نمونه آشكار اين سوءاستفاده دانست.

۱۲ ـ كاربران همچنان مساله حريم خصوصي را ناديده گرفته و دسترسي به اطلاعات و به اشتراك گذاري آن را مهم تر تلقي خواهند نمود. براي نمونه درست همان طور كه امروز كاربران فيسبوك با وجود آگاهي از دسترسي سازمان هاي امنيتي ايالات متحده به اطلاعات آنها همچنان به حضور در اين شبكه ادامه مي دهند، در آينده نيز بايد شاهد اين تداوم اين رويه بود.

۱۳ ـ سرعت تغييرات در شبكه جهاني و شكل گيري روندهاي جديد به حدي سريع است كه نبايد انتظار واكنش سريع به آن از سوي كارشناسان و سازمان ها را داشت.

۱۴ ـ بسياري از افراد از اثرات گسترده شبكه جهاني بر زندگي روزمره و شبكه هاي ارتباطي آگاه نيستند. به هر حال دامنه اثرات اينترنت بر اين حوزه ها بسيار بيشتر خواهد بود.

۱۵ ـ پيش بيني دقيق آينده مي تواند راه حل انديشي براي آينده و چالش هاي پيش رو را تسهيل كند. درواقع با شناسايي فرصت ها و تهديدها و فراهم كردن زمينه بهره گيري درست از موارد مثبت رويارويي موثر با تهديدات پيش رو مي توان آينده را به شكل ديگري رقم زد./ ضميمه كليك